6 Kasım 2016 Pazar

Cumhuriyet Gazetesi


Cumhuriyet gazetesi, gazeteye adını veren de Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK'tür. Kurucusu kurtuluş savaşını destekleyen ilk gazete olan Yeni Gün gazetesini yayınlamaya devam eden Yunus Nadi, 7 Mayıs 1924 tarihinde Cumhuriyet gazetesini iki ortağı Nebizâde Hamdi ve Zekeriya Sertel ile birlikte İttihat ve Terakki Fırkası Genel Merkezi binasında kurdu ve gazeteyi yönetmesi için Zekeriya Sertel'i görevlendirdi. İlk sayıda Yunus Nadi'nin sunuşu ve Mustafa Kemal ATATÜRK ile yaptığı röportaj vardır.

1930 yılında küçük ilan yayınlarına başladı. Aynı yıl içerisinde de ilk renkli ilanını aldı ve ilk ilk renkli fotoğrafını yayınladı. Dağıtım ulusal çapta olmadığı için bir günün gazetesi Eskişehir'den sonra ertesi gün elde olurdu. Ankara'dan sonra ise haftalık gazete okunurdu.  

O yıllar ilk sayfada Ramiz karikatürü yer aldı ve ikinci sayfa bilim insanlarını ayrılmıştı. 8 sayfalık gazete, İkinci Dünya Savaşından kaynaklanan kağıt kıtlığı sebebiyle 4 sayfaya düşürüldü. 

İlk kapatılma 29 Ekim 1934 yılında 10 gün süreydi. Daha sonra 1940 yılında yönetimin yayın politikasına aykırılığından 90 gün kapalı kaldı.

1925 yılında Fransızca baskısı Le Republique adıyla çıktı ve 1952 yılına kadar yayınladı. Cumhuriyet gazetesi yayına başlarken kapatılan Yeni Gün 1931 yılında tekrar çıkarılmaya başlandı. 


İkinci dünya savaşına kadar Cumhuriyet Halk Partisini destekleyen Yunus Nadi 1939 seçimlerinde meclise girmeyi başardı ve  6 dönem İzmir, Menteşe, Muğla milletvekilliklerini üstlendi. İkinci Dünya Savaşındaki tutum sebebiyle gazete Cumhuriyet Hal Partisinden Demokratik Partiyi desteklemeye yönelince Abidin Daver ile Yunus Nadi 1943 seçimlerinde aday gösterilmedi. 28 Haziran 1945 yılında Yunus Nadi vefat etti ve mirası Cumhuriyet Gazetesi ve Matbaacılık A.Ş.'ye geçmiştir. 

Yunus Nadir'in oğlu olan Nadir Nadi 1950 yılında Demokratik Parti listesinden bağımsız milletvekili seçildi. 1954 yılından sonra Demokratik Parti iktidarı karşı sert bir muhalefet yürüttü. 12 Mart 1971 dönemine kadar genelde asker ve sivil aydın kesimin ilerici görüşlerini dile getiren bir yayın organıydı. 12 Mart döneminde  yönetimin el değiştirmesi sonucu  tutucu gazete görünümünü aldı, 1973 tarihinden sonra yine eski çizgisine döndü. 

20 Ağustos 1991 yılında Nadir Nadi'nin ölümünden sonra ekonomik sıkıntılar yaşandı, bir taraftan da yayın kurulu anlaşmazlık baş gösterdi. Yayın yönetmeni Hasan Cemal'in politikasını beğenmeyen ve sermaye çevrelerine yaklaşıldığını ileri süren gazetenin önde gelen aydınları ve onları destekleyen gazetenin bir çok yazarlarıyla birlikte 80 kişi 5 Kasım 1991 tarihinde gazeteden ayrıldı. Olayı protesto eden bir bölüm okurun bırakması üzerine gazete gelirleri düşmesi ve bir kaç yazarın daha ayrılmasıyla sonuçlandı. Bir süre sonra ayrılan yazarların geri dönmesiyle 8 Nisan 1992 yılında yeni bir yayın kurulu oluşturuldu. Aynı yıl İlhan Selçuk başyazarlık görevine başladı.


1 Temmuz 2008 sabahı, iddia edilen Ergenekon örgütü soruşturması kapsamında İstanbul Özel Yetkili Cumhuriyet Savcısı Zekeriya Öz'ün talimatıyla Ankara Emniyet Müdürlüğü'nün Terörle Mücadele Şubesi tarafından Ankara Şubesi aranmış ve bölge temsilcisi Mustafa Balbay evinde gözaltına alınmış. Emniyet güçleri Ankara bürosunda bulunan 2 dizüstü bilgisayar, 1 bilgisayar kasası ve Mustafa Balbay'a ait belgelere savcılığa teslim etmek üzere tutanak tutularak el konulmuştur.

Gazetenin diğer köşe yazarı Erol Manisalı, 13 Nisan 2009 yılında Ergenekon soruşturması kapsamında gözaltına alındı. Mahkeme tarafından Erol Manisalı'ya 3 ay tutuklu kaldı ve sağlık sorunları nedeniyle tahliyesine karar verildi.

Şubat 2015 tarihinde, gazetenin yeni yayın yönetmeni Can Dündar olmuş ve 8 Mart 2015 tarihinde sayfa düzenini ve tasarımında değişim yapılmıştır. 


29 Mayıs 2015 tarihinde kendi imzasıyla yayınlanan MİT tırlarındaki haberiyle büyük yankı uyandırmış ve bu haber nedeniyle suçlanıp yargılanmıştır. Yargılama sunucunda casusluk ve devleti ortadan kaldırma suçlamalarından beraat etmiş, devletin gizli belgelerini yayınlamaktan ceza aldı. Davanın temyiz sürecinde tutuksuz olarak devam eden Dündar, can güvenliği endişesiyle Almanya'ya gitti. 1 Eylül 2016 tarihinde Cumhuriyet gazetesi genel yayın yönetmenliğine Murat Sabuncu gelmiştir.

31 Ekim 2016 tarihi sabahı ''Silahlı terör örgütlerine üye olmakla beraber örgüt adına faaliyette bulunmak'' iddiasıyla operasyon başlatıldı. Cumhuriyet gazetesinin bağlı olduğu vakfı yöneticilerinin evleri arandı, genel yayın yönetmeni başta olmak üzere bir çok yazar, muhabir ve editör göz altına alındı.


İfadelerİfadeler